De Oostendorper watermolen ofwel DE GREV’N MÖLL
Een beroemde schilder zag hier het water ruisen!
De Oostendorper watermolen is het oudste en zonder twijfel bekendste gebouw van Haaksbergen. Deze graan- en oliemolen staat al sinds 1548 op dezelfde plek aan een omloop van de Buurser Beek. De molen, gebouwd in opdracht van Keizer Karel V is nog steeds één van de meest geliefde en meest bezochte plekjes van Haaksbergen. Haaksbergenaren en toeristen zoeken hier graag verkoeling en staan vaak in stille bewondering te staren naar de onstuimige waterloop. Ook schilders zagen de schoonheid van deze watermolen en legden het op doek vast.
Bij Jaap van Kregten kijken we naar het oosten en zien we de lucht geel oplichten bij zonsopgang. De bomen staan in volle bloei. Hij zal hier op een vroege ochtend in de zomer hebben gezeten om zijn blik op de watermolen vast te leggen.
In de 17e eeuw bezocht een beroemde schilder Haaksbergen.
Een schilder die behoorde tot een nieuwe, jonge generatie schilders die subliem, meesterlijk en groots wilden schilderen. Luchten van grenzeloze schoonheid! De wereld in scherpe contrasten met koele tegenover warme kleuren.
Zijn naam: JACOB VAN RUISDAEL.
Onder de indruk van de dubbele molen en het onstuimige water schildert hij in 1653 Twee watermolens en een open sluis.
Dit schilderij hangt in het Getty Museum in Los Angeles.
We zien hier een typisch oudhollands plaatje met de watermolen, als symbool van het Hollandse landschap. Doordat we van onderaf tegen de molen aankijken oogt de watermolen groots en lijken de raderen enorm. Van het bouwwerk naast de raderen was destijds meer te zien dan nu. Het gebouw steekt af tegen een typisch Ruisdaelse wolkenlucht. Donkere en dreigende wolken, afgewisseld met heldere blauwe luchten. De zon zien we niet maar is er wel en laat het bruisende water dat uit de sluis komt stralen.
Is de molen alleen te zien als symbool van het typisch Hollandse landschap of is er een diepere betekenis? Een betekenis die tijdgenoten wisten te doorgronden?
Zij waren zich terdege bewust van de afhankelijkheid van de mens van de krachten van de natuur, van de wind en het water om de molens te laten draaien.
We zien dat het water van Ruisdael bruisender, ruisender is, sterker dan in het schilderij van Jaap van Kregten. We weten dat Ruisdael een liefhebber was van het Noorse landschap met ruisende watervallen.
BRUISEND, ACH WIE WEET, HEET JACOB NIET VOOR NIETS RUIS-DAEL!!
Azarja Fransen-van Kempen